ADÜ Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Başpınar’ın hazırladığı “Zeytin Sineklerinin Tuzaklarla Kitlesel Yakalanarak Mücadelesi” konulu proje, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Geliştirme Genel Müdürlüğü (TAGEM) tarafından desteklenmeye hak kazandı. Başpınar’ın geliştirdiği projedeki çalışmalarda gerek Aydın ilinde ve gerekse Edremit’de zeytin sineği ile mücadelede yüzde 94 etki düzeylerine ulaşan başarılı sonuçlar elde edildi. Aydın’ın Çine ilçesinde 10 bin zeytin ağaçlık organik tarım bahçesinde uygulanan tuzaklar sayesinde buradan elde edilen zeytinyağın asitliği yüzde 0,4 düzeylerinde olurken; tuzak uygulanmamış diğer zeytin bahçelerinden elde edilen zeytinyağlarının asitliği yüzde 4-4,5 düzeylerine çıktı ve sineğin büyük bir kalite kaybına yol açtığı görüldü. ADÜ Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Başpınar, geliştirdiği proje ile ülke ekonomisi içerisinde önemli bir yeri olan zeytin üretiminde karşılaşılan en büyük sorunlardan birisi olan zeytin sineği zararları ile mücadele etmeği amaçladığını söyledi. Zeytin üretiminde büyük sıkıntı yaratan, zeytin sineğinin ülkemizde zeytin yetiştirilen tüm bölgelerde zararlarının görüldüğünü belirten Başpınar; “Zeytin yetiştiriciliği ülke ekonomisinde oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Ülkemizde zeytin üretim değerleri 2012 yılı değerlerine göre iki milyon tona yakındır. Bu değerler Türkiye’yi önemli zeytin üreticisi ülkeler sınıfına sokmaktadır. İlkbahar sonu, yaz başında çıkan ergin sinekler çiftleşerek dişiler yumurtalarını meyve kabuğu altına yumurta bırakma boruları aracılığıyla bırakırlar. Her bir dişi bir meyveye bir yumurta bırakır, yüksek popülasyonlarda bir meyveye farklı dişiler tarafından 7-9 kadar yumurta bırakılabilir. Bir dişi ömrü boyunca 200-250 kadar yumurta bırakabilir. Yumurtadan çıkan larvalar meyve etinde beslenirler. Üç larva dönemi geçirerek olgun larva haline geldikten sonra meyve içerisinde pupa olur. Son döle ait larvalar olgun larva döneminde toprağa geçerek toprakta pupa olurlar. Ege Bölgesi’nde 4-5 döl vermektedir. Zarar gören meyveler kurtlanarak yere düşmekte ve elde edilen zeytinyağının asitliğinin yükselmesine ve kalite kaybına yol açmaktadır” dedi. Zeytin sineği ile mücadelenin kimyasal mücadele denilen ilaçlı mücadele ile gerçekleştirilmekte olduğuna işaret eden Prof. Dr. Başpınar, “Kimyasal mücadele, özellikle Edremit Körfezinde uçaklarla ilaçlama şeklinde havadan ilaçların kullanılmasıyla gerçekleştirilmekteydi. Bu durum geniş alanların zehirli kimyasallarla bulaşması anlamına gelmekteydi. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı uçakla ilaçlamalara 2012 yılında yasaklama getirmiştir. Engebeli arazilerde zeytin sineği ile mücadelede yer aletleriyle kimyasal ilaçların kullanımında uygulamada ve işgücünde büyük zorluklar ortaya çıkmaktadır. Zeytin sineği ile mücadelede zehir içermeyen ve Zeytin sineğini besin kokusu salgılayarak cezbeden ve öldüren tuzaklar geliştirilmiştir. Amonyum bileşiklerinden oluşan bu cezp edici madde sayesinde tuzaklar 3 ay süreyle Zeytin sineklerini kendisine çekmekte ve öldürmektedir” diye konuştu.

AĞAÇ BAŞI MALİYET 1 TL

Zeytin sineğine karşı geliştirilen bu tuzakların üreticinin hizmetine sokulması çalışmalarında sona yaklaşılmakta olduğunu kaydeden Başpınar, şunları söyledi: “Bu tuzaklar her ağaca bir adet asılarak başarılı bir mücadele gerçekleştirilmiştir. Bu tuzakların maliyeti ağaç başına 1 TL’dir. Böylece üreticilerimize oldukça ekonomik bir mücadele seçeneği sunulmuş olmaktadır. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı bu gibi tuzakları kullanan zeytin üreticilerine dekar başına 15 TL destekleme primi vermektedir. Bu tuzakların da dekara maliyeti 15-20 TL civarında olduğundan üreticiye sıfır maliyet getirmektedir. Bu tuzaklar zeytin ağacının güney yönündeki bir dalına göz hizasında asılmakta ve 3 ay süreyle etkili bir mücadele sağlamaktadır”