Ege Bölgesi'nde zeybek kelimesi iki farklı anlama sahiptir 1930'lu yıllara kadar daha çok efeleri tanımlamak için kullanılmıştır. Zeybekler, yakın bir zamana kadar Ege Bölgesi'nin çeşitli köy ve kasabalarında yaşadılar. Ağalara karşı isyan eden, silahlı ve her zaman halkın yanında olan efeler birçok filme ve kitaba da konu olmuştur. Örneğin; Sabahattin Ali'nin kaleme aldığı Kuyucaklı Yusuf ve Yaşar Kemal'in dört ciltlik eseri İnce Mehmed efelerin hayatından esinlenilerek yazılmıştır.

Zeybek oyununun adı da efelerden gelmektedir. Oyundaki birçok figür semboliktir ve efelerin yiğitliklerini anlatır.

Zeybek ve Çakal Çökerten Zeybeği'nin hikayesi

Zeybekler 16. yüzyıllarda Ege kıyılarında yaşamışlardır. Osmanlı İmparatorluğu'nun idari, ekonomik ve sosyal yönden çöküşe geçtiği dönemlerde küçük direniş grupları olarak kendilerini göstermeye başlamışlardır.

Böylece Zeybek oyununun ilk temelleri Batı Anadolu yöresinde atılmıştır. İlk zeybek oyunu Aydın'ın ve Denizli'nin köylerinde görülmüştür. Efelerin ünleri zamanla yayılmış ve Antalya, Burdur ve Isparta gibi Akdeniz şehirlerinde de farklı zeybek oyunları ortaya çıkmıştır. Türüne göre tek başına, ikili ya da grup halinde oynanır. Günümüzde 20'ye yakın zeybek çeşidi bulunuyor.

Nazilli'nin zeybeği olarak da bilinen 'Çakal Çökerten Zeybeği' ise 90'lı yıllarda Nazilli'de derlenmiş. Derlenmesini müteakip Nazilli'nin zeybek ekipleri tarafından oynanmıştır. Dağlarda efeler tarafından çalınıp oynanırken çakalların gelip oturarak efeleri izlediği, adını da buradan aldığı rivayet edilir. (Havadis Haber)