Vergi kayıp ve kaçağıyla mücadele çalışmalarına ilişkin değerlendirme yapan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek kayıtdışılığın yalnızca vergi kaybı olmadığını vurgulayarak, "Kayıtdışılıkla mücadelemiz artarak devam ediyor. Denetimlerde yapay zekayı devreye alıyoruz…

Kayıtdışılık sadece vergi kaybı değildir; esas sorun, kayıtlı ekonomi aleyhinde oluşan haksız rekabetin yol açtığı tahribattır. Yani finansmana erişememe, düşük ölçek ve zayıf verimlilik" ifadelerini kullandı.

Şubatta 11 ilde yaşanan büyük deprem felaketi sonrasında gerek depremin yaralarının sarılması gerek hasar gören illerin yeniden imarı gerekse de artan finansman ihtiyacının sağlanması bakımından ilave gelirlere ihtiyaç duyulduğuna işaret eden Şimşek, depremin yol açtığı tahribatın 104 milyar dolarlık ekonomik büyüklüğe ulaştığına dikkati çekti.

Şimşek, bu büyüklükteki afetin mali etkilerinin telafisi amacıyla bazı gelir tedbirleri alarak öncelikle ve ivedilikle ek bütçeyi hazırlayıp yüce meclisin onayından geçirdiklerini anlattı. Şimşek, "Bütçe yapmak, gelir tedbirleri almak yetmez. Bunun yanında vergi kayıp ve kaçağı ile mücadele çok önemli. Kayıt dışı ekonomik aktiviteler üzerindeki denetimlerimizi artırdık. Aynı zamanda tahsilat çalışmalarımızı da hızlandırdık. Gelir İdaresi Başkanlığımız, mükelleflerin uyum maliyetlerini azaltan ve vergiye uyumu artıran çalışmalarla hem kayıtlı ekonominin teşvik edilmesi hem de haksız rekabetin önlenmesi konusunda çok yoğun bir mesai içerisinde çalışıyor, mükellef odaklılık anlayışıyla vergiye gönüllü uyumu artırmaya yönelik çalışmalarına aralıksız devam ediyor." diye konuştu.

YAPAY ZEKÂYI KULLANIYORUZ

Sunulan hizmetlerin kalitesinin artırılması adına sürekli elektronik hizmetlerin geliştirildiğini bildiren Şimşek, mükelleflere kaliteli hizmet sunumunun vergisel uyumu artırdığını ve kayıt dışı ekonomiyle mücadelenin de bu uyumun artırılmasında önemli rol oynadığını söyledi.

Şimşek, risk analiz ve denetim çalışmalarında yapay zeka uygulamalarını, yani gelişen tüm dijital teknolojileri kullandıklarını belirterek, "Bu yıl kiralık konutlar, eğlence yerleri ve restoranlarda fiili denetimler gerçekleştiriliyor, özellikle KDV oranlarını hatalı uygulayan mükellefleri yakından takip ederek gerekli denetimleri yapıyoruz. Piyasada oluşan fiyat hareketlerini yakından takip ediyor ve birçok sektöre ilişkin detaylı analizler yapıyoruz. Ülke genelinde hazırlanan denetim planları ile sahada da denetimlerimizi sürdürüyoruz." değerlendirmesinde bulundu.

KİRALIK KONUTLARA YÖNELİK DENETİMLER ARTIRILDI

Son dönemde konut, turizm amaçlı villa ve günübirlik kiralamalardaki artış ve beyan dışı bırakılan kazançları da mercek altına aldıklarını belirten Şimşek, analiz çalışmaları neticesinde bugüne kadar kira gelirini beyan etmeyen 240 bin kişiye bilgilendirici ve yönlendirici SMS'ler gönderdiklerini söyledi.

Şimşek, sahaya çıkan vergi dairesi çalışanlarının konut olarak kiraya verilen taşınmazların tespitin için ilk aşamada 3 bin 720 adrese ziyarette bulunarak kiracılardan ödenen kira bedeline ilişkin bilgi ve kira kontratlarını istediğini anlatarak, "Bu verileri, elde edilen kazançların beyan döneminde doğru bir şekilde beyan edilip edilmediğinin kontrolünde kullanacağız ve kazancını beyan dışı bırakanlar hakkında gerekli cezai işlemleri yapacağız. Günübirlik kiralamalar konusunda kısa süre içinde 5 binden fazla adreste denetim yapıldı. Bu denetimlerde 555 kişinin ticari kazanç olarak değerlendirilmesi gereken günübirlik kiralama işi yaptığı halde kayıtsız çalıştığı tespit edilmiş ve 7,2 milyon lira ceza kesildi." dedi.

"HATALI KDV UYGULAYANLARI TAKİBE ALDIK"

Mal teslimi ve hizmet ifalarında uygulanması gereken yüzde 1, yüzde 10 ve yüzde 20'lik KDV oranlarını yanlış uygulayarak, haksız rekabete ve vergi kayıp-kaçağına sebebiyet veren mükellefleri takibe aldıklarına da işaret eden Şimşek, "Bilhassa cafe ve restoranlar olmak üzere hizmet sektörüne ve perakende ticaret yapan işletmelere yönelik denetimlerimizi artırdık. Denetimlerimizde, sunulan hizmet ve yapılan mal teslimleri türüne göre KDV oranını olması gerekenden düşük uygulayan işletmeleri tespit ettik ve etmeye devam ediyoruz. Kısa sürede, hatalı KDV oranı uyguladığı tespit edilen 8 bin 531 mükellefi denetledik, 550 milyon lira kayıt dışı hasılat tespit ettik ve 87 milyon lira ceza kestik" diye konuştu.

Şimşek, eğlence mekanları ve lüks restoranlara yönelik denetimlerde, fiş ve fatura düzenlenmediğini de tespit ettiklerini belirterek, "Denetimler esnasında 119,1 milyon lira kayıt dışı hasılat tespit ettik. Bu işletmelerde de KDV oranının yanlış uygulandığı gördük. Tespit edilen olumsuzluklarla ilgili olarak 9 milyon lira usulsüzlük cezası kestik." dedi.

"ELEKTRONİK TİCARETİ DE TAKİP EDİYORUZ"

Şimşek elektronik ticaretteki artışın da dikkati çektiğini ve bu kapsamda bu alanı da yakın takibe aldıklarını belirterek, Gelir İdaresi'nin, banka, PTT ve kargo verilerinden hareketle analizler yaptığını söyledi.

Yıllık beyanları ile KDV beyanlarının karşılaştırılması sonucunda uyumsuzluk olanlar hakkında inceleme başlattıklarına işaret eden Şimşek, "Bu yıl, e-ticaret kapsamında 2021-2022-2023 yıllarında mal ve hizmet satışı yapan 48 bin mükellefin hesaplarının analiz edilmesinde 23,4 milyar liralık işlem yapıldığını tespit ettik. Bunlar hakkında da uyumsuzluk kontrollerini başlattık." ifadesini kullandı.

"Mükelleflere beyanname hatırlatması yapıldı"

Kira geliri dışında gelir elde eden ancak beyanname vermeyen mükelleflere yönelik çalışmaları da sürdürdüklerini aktaran Şimşek, mükellefleri öncelikle bilgilendirdiklerini, buna rağmen beyannamenin verilmemesi halinde ise gerekli işlemleri yaptıklarını bildirdi.

Şimşek, gelecek yıl beyan edilecek gelirlere yönelik bilgilendirme çalışmaları da yaptıklarına işaret ederek, 2023 yılında taşınmazlarını satan ve bu satış sonucunda elde ettikleri geliri 2024 yılının Mart ayında beyan etmesi gerekenleri SMS ile bilgilendirdiklerini söyledi.

(AA)