Yazar: Ahmet Büke

Yayınevi:Can yayınları

Türü: Edebiyat Roman

“Korka korka ölmeye mi geldik bu dünyaya?”

Deli İbram Divanı ege insanın Cumhuriyet sonrası hikayesini anlatmaktadır.

İkinci Dünya savaşı sonrasında çok partili hayata geçiş, yeni yeni kalkınma hamlelerinin uç verdiği, kalkınma hamlelerinin toplumsal yaşam alışkanlıklarında oluşturduğu değişimler, bu değişimlerle birlikte ortaya çıkan yeni sosyal hayat, yeni sosyal hayatta yaşanan zenginleşmeler, zenginliklerin oluşumunda devletin, devleti yöneten siyasi erkin korumacılığının sebep olduğu adaletsizlikler, yeni hayata ayak uydurumamanın ortaya çıkardığı çelişkiler üzerinden uç veren sosyal ayrışma ve hatta çatışmanın ele alındığı bir roman..

Romanı okurken zaman zaman Kazancakis'in Zorba romanına gittim geldim.

Zorba romanı da yine ege'de ama bu sefer karşı tarafta komşu ülke Yunanistan'da geçiyordu.

Her iki tarafta yaşayan halkların günlük yaşam pratikleri birbirinden pek farklılık arz etmiyor.

Belki, her iki halkın inanç değerleri arada küçük bir fark oluşturuyor denilebilir.

Bu hikayenin kahramanı Deli İbram ile Kazancakis’in Zorba’sı özellikle haksızlık, başkasına müdanasızlık, hayatı değerleriyle karşılamak ve o haliyle yoğurmak, pratiğe dönüştürmek konusunda bir hayli benzerlikler taşıyor.

Hikaye örgüsünde yer alan, en başta Deli İbram, Sema, Yusuf, Osman, Eczacı Süleyman, Terzi Metin, Balıkçı Halit, Demirci Asım, Arap Hanım, Çolak Salih, Faytoncu Ali Çavuş, Yusuf Reis, Gökçen Efe, Kumarcı Artidi, Aynur, Yüzbaşı, Kör Adam, Dalyancı Ekrem, Saruhan Hatun, Yaşlı Dalyancı Gani Dayı…

Her biri toplumun içinde var olan iyi ve kötülüğün, erdemin ve çıkarın, sakinliğin, aklın, celaliliğin ve öfkenin timsali durumundalar.

Köstence sahilleri, Kadırga koyu, Buzhane, Dalyan, Yunus Balığı, Tire..

Denizlerde Dalyanlarda kurulan tuzaklarla avlanan balıklar, yıllara uzanan aşk, kavuşamama, sabır, zenginleşme arzusu, ‘daha çok daha çok’ diyerek denizlerde tüfekle yapılan Yunus avcılığı, sanayileşmenin getirdiği değişim.

Siyaset yoluyla elde edilen gücün halka kötü bir şekilde yansıması, işlenen cinayetler, kabran öfke ve hesaplaşma arzusu, ‘Ben buradayımın’ sessiz çığlığı..

Kitaptan,”Yolculuk nereye?’ dedi Kör Adam.

‘İzmir'e.’

‘Güzel.’

‘Sen?’

‘Hiçbir yere. Ben gezginim. Her yere giderim.’

‘Gezip ne yapıyorsun?’

Adam tahta sandığını vurdu avucuyla.

‘Gezerim. Hikaye toplarım. Sonra onları başka yerlerde hem anlatırım hem türküsünü yakarım.’

‘O dagüzelmiş,’ dedi Osman.

‘Sen nerelisin peki delikanlı?’

‘Köstenceli.’

‘Köstenceli mi? Köstence adasından mısın sen?’

‘Evet. Gömgök oralıyız.’

İhtiyar adam gülümsedi.

‘Peki, orada Deli İbram'ı bilir misin?’

‘Deli İbram'ı kim bilmez!’

Kör Adam yine uzandı. Bu defa bez çantasından bir tomar kağıt çıkardı.

‘Ya bunu bilir misin?’

Osman uzandı, tomarı aldı. En üstteki sayfada ‘Köstence'nin Deli İbram Tarihi’ yazıyordu.

‘Bilmem mi? Deli İbram abi, Köstenceli bütün çocuklara bıktırana kadar bunu anlatırdı.’

Öyle deyince Kör Adam dizine şak diye vurdu elini.

‘Vay deyyus! Bunu bilen bir tek sen olacaksın demişti bana.’

Karşılıklı gülüştüler.

‘Peki, o zaman yolumuz uzun. Azıcık okuyuver de vakit geçsin.’

Osman kağıtların arasından rasgele bir yaprak çekti ve okumaya başladı.

Saruhan Hatun Efendimizin Don Değiştirmesidir.

Rivayet odur ki Saruhan Hatun Efendimiz için gün gelmiş hayat çekilmez hal almış.

Halkı, halkımız her zaman olduğu gibi yine birbirine düşmüş.

Riya ve korkaklık paçalardan akar olmuş.

Ne açlıkla kavgayı ne varlıkla gönenmeyi bilmişler.

Ne insan gibi yaşamayı, kurt gibi aranmayı;ne sevince sarmayı ne öfkelenince yıkmayı öğrenmişler….” shf.174-175

***Okundu.