Bilim zamanda yolculuk ile ilgili teoriler üretmeye, filmler, diziler zamanda yolculuk konusunu işlemeye devam edekoysun biz o yolculuğa çıktık bile :) Bozdoğan Güre Mahallesi yakınlarındaki Malküpü mevkiinde muazzam bir coğrafyada 2500 yıllık tarih kalıntılarının içinde kayaya oyulmuş merdivenlerden çıkarken sanki her basamakta 100 yıl geriye gittik. Gerçekten de o atmosferde o hissiyatla gezdik.

Aydın ilinin Bozdoğan ilçesi bitmek bilmeyen güzelliklere sahip. Her köşesinden bir doğal güzellik, bir tarihi değer çıkıyor. Çoğu yerde de ikisi bir arada oluyor. Bunlardan biri de Malküpü mevkiinde. Yöre halkı tarafından burası bir kale, hisar veya antik yerleşim olarak değil de Kırk Merdiven olarak biliniyor. Yakın civar dışında hiç bilinmeyen bu yer de kayalık bir dağın tepesinde merdivenleri buluyor ve tek tek basamaklarından çıkıyoruz.

Bozdoğan’ın Latmos’u

Buradaki coğrafya Latmos dağı ile büyük benzerlik taşıyor. Bir an için arkadaşlarım ve ben kendimizi Bağarcık köyünde Latmos’un iç kısımlarında hissetmedik değil. Şekil şekil devasa kayalar, aralara serpiştirilmiş çam ağaçları tek kelime ile muazzam. Gnays kaya oluşumları Gökbel dağında olduğu gibi Madran dağında da yayılım göstermiş. Özellikle bu bölgede çok belirgin. Buralara tekrar gelip Madran dağının zirvelerine varan bir yolculuk yapmak gerekir.

Akçay vadisi ile Gerga arası

Kuzey Karia Akçay (Harpasos) Vadisi’nin Büyük Menderes’e (Maiandros) birleştiği bölgeden, güneye doğru Bozdoğan İlçesi’nin güneyindeki Altıntaş Köyü’ne kadar olan yaklaşık 35 km. uzunluğunda bir alanda vadinin batısını sınırlayan Doğu Menteşe Dağları’nın uzantısı Madran Dağları ve doğusunu sınırlayan Karıncalı Dağında doğal tepe yükseltilerine konumlandırılmış bir çok Karia dönemi yerleşimleri, kaleleri ve kuleleri bulunmakta. Ancak şimdi gideceğimiz yer Karia yerleşimlerinin yoğun olduğu Akçay vadisinde değil. Vadi ile Gerga antik kenti arasında kayalık tepelerde şahane bir yerde.

Bozdoğan Malküpü gözetleme kalesi ve antik yerleşim alanı

Özellikle M.Ö. 5. yy. ortalarından başlayarak bölgede yoğunlaşan askeri mücadeleler, bölge kentlerinden vergi toplayabilme, tarımsal üretimine sahip olabilme, ürünlerin deniz yoluyla taşınacağı kıyı kesimlere ulaştırılmasında ve askeri hareketlerin sağlanacağı yol güzergahları üzerinde hakimiyet kurma çabaları kale ve kulelerin tepelerin sarp ve ulaşılması güç yüksekliklerde yapılmasına sebep veriyordu. Çoğu antik kent de bu şekilde zor ulaşılan dağlara konumlanmış.

Karia’lılar

Tabi biraz da Karialılardan bahsetmek gerekir. Çünkü onların izinde bıraktığı eserleri geziyoruz. Karia antik dönemde 2bin,3bin yıl önce yaşamış bir medeniyet. Günümüzde Aydın ve Muğla illerinin büyük bölümü ile Denizli ilinin batı ucunu kapsıyor. Bazı insanlar buraları gavur eserleri olarak adlandırsa da aslında bir Anadolu medeniyetidir. Yani o zamanda yaşamış Aydın’lı veya Bozdoğan’lıda diyebiliriz Karialılar için.

Birbirine mesafeli evleri geniş bahçeleri ile Malküpü köyü

Gezdikçe dolaştıkça bunları görüp paylaşıyoruz. Tabi bu yerler hakkında tüm kaynakları kullanarak bilgiler topluyoruz. Yöre halkını da dinlemek çok önemli. Mümkünse de zaten gideceğimiz yerlerde yöre halkından biri ile geziyoruz veya konuşuyoruz. Böylece ayrıntılı gezip çok daha fazla bilgi sahibi oluyoruz. Tabi ki arkeolojik eserler için bilgimiz yapılmış bilimsel araştırmalara dayanıyor. Mesela kendisi de Bozdoğan’lı olan araştırmacı Dr. Ufuk Çörtük’ün yazıları temel bilgi kaynaklarımızdan biri. Bu sayede hangi dönem eseri olduğu ve hangi amaçla yapıldığını öğrenebilmekteyiz.