SİYASAL TARİH 1789-1950
Yazar: Coşkun Üçok
Yayınevi: Bilge Kültür
Alanı: Tarih/Düşünce

Dünya tarihinde çok ciddi sonuçlar doğuran, imparatorlukların sonunu belirleyen olayları tetikleyen, ulus devletlerin kurulmasının başlangıç noktasını oluşturan Fransız Devrimiyle başlıyor ve çıkış yeri Avrupa olan iki dünya savaşının oluşum, ortaya çıkması ve doğurduğu sonuçları anlatmaya ve anlamamıza ışık tutan bir eser.

Başka toplumları bilemem ama bizim toplumumuzda oluşan tarih anlayışının sağlam zeminde oluşmadığını, tarih içinde müttefiklerimiz olduğu gibi karşıtlarımızın olduğu gerçeğiyle karşılaşıyoruz.
Müslüman ve Türk kimliğimizden dolayı özel, haddini aşan, uluslararası ilişkilerde husumetlerin kaynağı olmadığımızı, zaman zaman müttefiklerimizin olduğunu, imparatorluklar içinde var olan başka kavim ve dinlerden olanlar gibi bizimde her ülke gibi ve her ülke kadar sorunlarla karşı karşıya kaldığımızı görüyoruz.

Yani düşmanlıkların veya karşıtlıkların sadece bize has olduğunu söylemek gerçeğe çok uygun değil.

Üç tarafımız denizlerle, dört tarafımız düşmanlarla çevrili değilmiş.

Ülkeler arasında ilişkiler sevgi, dostluk yahut düşmanlık üzerinden değil, rasyonel çıkarlar, ortak faydalar üzerinden gelişmekteymiş..

Bu kitapta, ulusların birbiriyle ne kadar çatışma alanları oluşturduğunu görmek ve bu karşıtlıkların bir çoğunun din ve sair inançlar üzerinden şekillenmediği, esasen savaşlarda inançların belirleyiciliğinin yüksek düzeyde olmadığını görmek, ifade etmek mümkün.

Son iki yüzyılda ulusların yahut devletlerin arasında cereyan eden ilişkilerin yeni bir boyut kazanmasında Fransız Devrimiyle başlayan yeni durumun birçok ülkeyi ve yasalarını, yönetim biçimlerini, sosyal hayatlarına etkilediği çok aşikar.

Ülkemizde de benzer değişimlerin imparatorluk döneminde başladığını tespit etmek gerekir.

Cumhuriyet tarihimizle başladığı iddia edilen; Ticaret, İktisadi, Medeni, Eğitim, Hukuki, Askeri, Basın yayın yasaları ve benzeri birçok alanda ele alınarak yeniden yazımına başlandığını söylemek gerekiyor.

Kitaptan bir alıntı, “1839 Islahat Fermanından sonra ilk çıkan 1256/1840 tarihli 13 fasıldan oluşan Ceza Kanunu,1267/1851 tarihli Kanun-i Cedid tamamlanmış, diğer kanunlar ise 1274/1858’de Fransız ceza kanunu esas alınarak hazırlanmış, Tımar sistemi kaldırıldıktan sonra ortaya çıkan toprak meseleleri 1274/1858’de çıkan Arazi Kanunu,1278/1861 tarihli yine Fransız Kanunlarına dayanılarak Ticaret Muhakemeleri Usulü Kanunu, Deniz Ticaret Kanunu, Fransa veya diğer yabancı devletlerden alınmasına karşılık Medeni Hukuk, Ahmet Cevdet Paşa'nın başkanlığında kurulan heyetle 1285-1293/1869-1876 yılları arasında İslam Hukukunun esaslarına göre Mecelle-i Ahkam-i Adliye adı verilmiştir.
Mecelle 100 madde Genel Hükümler, 1751 md. 16 kitaptan oluşmuştur.”

Anlaşılıyor ki, ülkemizin dünyadaki gelişmeler paralelinde hukuk ve devlet düzenine geçmesi Cumhuriyetle olmamış, değişiklikler Islahat Fermanıyla başlamış, 1.ve 2.Meşrutiyetten sonra Cumhuriyetle neticelenmiştir.

Cumhuriyet yüz yıllık tarihini maalesef demokrasi ve Hukuk düzenine geçerek taçlandıramamış, yasalarında yer verdiği halde istediği birçok yeniliği siyasal ve sosyal hayata taşıyamamış, iç çekişmelerle enerjisini tüketmektedir.

Çok partili hayata geçişimizden sonra iç çekişmeler ve toplumsal itirazlar gün yüzüne çıkmış, iktidar olmanın tadına varan muhalifler hesaplaşma üzerinden toplumsal desteğini konsolide etmek için Cumhuriyeti kuran ve kendilerini Cumhuriyetin sahibi gören kurumlarla kavgayı oy toplamada yahut topladığı oyu havuzunda tutmak için kullanma yönünde tercih etmiş, kavgayı hukuk ve yeni Cumhuriyetin değerleri üzerinden meşru zeminde yürütmekte maharetini ortaya koyamamıştır.

***Okundu